آندومتریوز
این مطلب به لحاظ علمی به تایید خانم دکتر ژاله محمدپور متخصص زنان و فلوشیپ نازایی رسیده است.
علت آندومتریوز
عوامل خطر آندومتریوز
آندومتریوز بیماری است که با رشد بافت داخلی رحم (آندومتر) جایی در خارج از رحم مشخص می شود. شیوعی در حدود ۱۰ درصد در سنین باروری داشته و سن رایج ابتلا ۲۵ تا ۳۵ سالگی است.
این بیماری می تواند نقاط مختلف لگن، شکم و حتی ریه را درگیر کند.
شایع ترین محل بروز آندومتریوز در ۵۰ درصد موارد لگن است که در این قسمت، تخمدان ها بیش از دیگر اندام ها گرفتار می شوند.
درگیری تخمدان ها سبب ایجاد کیست شکلاتی یا آندومتریوما می شود.
همزمان با قاعدگی این نقاط خونریزی می کنند که در نتیجه مشکلات فراوانی برای فرد به وجود می آید.
علت آندومتریوز
آندومتریوز جزو آن دسته از بیماری هایی است که علت اصلی آن شناخته شده نیست. تئوری های زیر در مورد علت ایجاد آندومتریوز مطرح است:
۱- کاشته شدن بافت دیواره داخلی رحم (آندومتر) در مناطق غیرطبیعی به دلیل جریان برگشتی خون قاعدگی از طریق لوله های رحمی به داخل شکم و حفره لگن می تواند اتفاق بیفتد. این تئوری قطعی نیست زیرا این اتفاق در همه خانم ها می افتد ولی همه مبتلا به آندومتریوز نمی شوند.
۲- وجود سلول های چند خاصیتی در لگن: این سلول ها می توانند به بافت آندومتر تبدیل شده و ایجاد آندومتریوز کنند.
۳- کاشته شدن مستقیم بافت آندومتر از طریق جراحی در مناطق دیگر برای مثال در محل برش مربوط به زایمان طبیعی یا سزارین.
۴- اختلال در سیستم ایمنی خانم های مبتلا که سبب رشد آندومتر در مناطق غیر معمول می شود.
عوامل خطر آندومتریوز
شروع زودهنگام بلوغ
یائسگی دیرهنگام
داشتن قاعدگی های شدید یا طولانی تر از ۷ روز
سابقه ابتلای خویشاوند نزدیک مبتلا به آندومتریوز مانند مادر،خواهر یا خاله
قرار گرفتن در معرض استروژن زیاد
اختلال آناتومی رحمی که خروج خون قاعدگی را با مشکل همراه می کند
مصرف الکل و کافئین
BMI پایین
رژیم غذایی حاوی مقادیر بالای چربی و گوشت قرمز
این بیماری در بسیاری موارد بدون علامت است ولی شایع ترین علامت آن، درد لگن می باشد که اغلب همراه با عادت ماهانه است. این درد با گذشت زمان بدتر می شود و با مسکن های معمول بهتر نمی شود. شدت درد همیشه نشانه شدت بیماری نیست.
از جمله شایعترین علایم آندومتریوز می توان به موارد زیر اشاره کرد:
عادت ماهانه دردناک
درد در طی یا بعد از مقاربت با همسر
خونریزی بیش از حد در طی عادت ماهیانه
نازایی در برخی زنان
علایم دیگر شامل خستگی،اسهال،یبوست،نفخ و یا تهوع که ممکن است در طول عادت ماهیانه وجود داشته باشد
علایم آندومتریوز در طی بارداری موقتا از بین می رود ولی با قطع پریودها در یائسگی، علایم از بین می رود.
۱- نازایی
خانم هایی که آندومتریوز خفیف تا متوسط دارند بدون مشکل باردار می شوند. پزشکان توصیه می کنند زنان متاهلی که دارای آندومتریوز هستند هرچه زودتر باردار شوند.
آندومتریوز با اثر بر ساختمان و آناتومی لگن و ایجاد چسبندگی و همچنین ترشح مواد التهابی، می تواند اثرات مضری بر تخمک و لانه گزینی داشته باشد.
۲- دردهای شدید لگنی
۳- مشکلات ادراری و اجابت مزاج
۴- چسبندگی احشای لگنی
۵- آندومتریوز و کانس: مطالعات زیادی نشان داده اند که خطر سرطان تخمدان در خانم هایی که به آندومتریوزمبتلا شده اند بیشتر است.
اولین اقدام در تشخیص آندومتریوز، گرفتن شرح حال دقیق و معاینه لگن بیماران است. پرسش در مورد نظم قاعدگی، لکه بینی بعد از قاعدگی، دردهای لگن در حول و حوش قاعدگی و شدت آنها، درد در هنگام مقاربت و سابقه کیست تخمدانی در خود بیمار و بستگان اهمیت دارد.
اگر درد قاعدگی در حدی است که به درمان های معمول ضد درد جواب نمی دهد، افراد باید حتما به پزشک متخصص مراجعه کنند.
سونوگرافی: برای تشخیص به خصوص زمانی که آندومتریوز تخمدان را درگیر کرده باشد موثر است.
اندازه گیری CA125: می تواند کمک کننده باشد ولی اختصاصی نیست.
لاپاراسکوپی: تشخیص نهایی و قطعی آندومتریوز با لاپاراسکوپی می باشد.
درمان آندومتریوز در برخی موارد دارویی و در برخی موارد جراحی است.
انتخاب روش درمان بستگی به علایم بیمار(شدت درد) دارد و اینکه شخص تاکنون بارداری داشته یا متمایل به بارداری است دارد.
پزشکان معمولا سعی می کنند از روش های غیرجراحی برای کنترل بیماری استفاده کنند.
استفاده از مسکن برای کاهش درد: مانند مفنامیک اسید، بروفن و ناپروکسن
داروهای هورمونی: شامل قرص های ضدبارداری،دستگاه میرنا،قرص ها و آمپول های پروژسترونی،دانازول و …
درمان جراحی: اغلب با لاپاراسکوپی بافت های آندومتریوز را برداشته یا می سوزانند. حتی با جراحی نیز ممکن است آندومتریوز عود کند پس تصمیم برای جراحی کردن یا نکردن بستگی به شرایط فرد و شدت علایم دارد.
هیسترکتومی و خارج کردن رحم و تخمدان: در موارد شدید آندومتریوز در فردی که تمایل به بارداری ندارد باید انجام شود.
۱۲/۱۰/۲۰۲۰