انجماد و ذوب اسپرم در تکنیکهای باروری آزمایشگاهی
این مطلب به لحاظ علمی به تایید آقای دکتر ناصر سلسبیلی متخصص جنین شناسی رسیده است.
انجماد اسپرم یکی از روش های ذخیره سازی اسپرم و نگهداری بلند مدت در باروری آزمایشگاهی می باشد، این روش در موارد نمونه انزال و یا استخراج اسپرم از بیضه ها و یا در سرطان بیضه ها استفاده می گردد.
سلول های اسپرماتوزوآ همچون سایر سلول های بدن تحمل تغییرات دمایی را ندارند. در حالت عادی در دمای ۳۵ تا ۳۶ درجه سانتیگراد را در داخل کیسه بیضه ها را تحمل و زنده می مانند.
در طول مدتی در حدود ۷۴ تا ۹۰ روز از زمان تقسیم سلولی ژرم سل تا اسپرماتوزوآ شدن می توانند در مجاری بیضه و مجاری انتقال اسپرم زنده باشند و با انزال از مجاری انتقال اسپرم خروج و در بارورسازی تخمک شرکت کنند.
در طول این مدت سلول اسپرم مراحل بلوغ و حرکت و ریخت شناسی لازم جهت باروری را کسب می کنند.
در زمان انزال معمولا ۵۰ درصد اسپرم ها زنده و قابلیت بارور سازی تخمک را دارند.
بیشتر اشکالات عمده از نظر ساختاری و اختلالات کروموزومی در اسپرم ها مشهود می باشد .
در انجماد سلول اسپرم ابتدا آب سلول گرفته می شود و از تمرکز یون ها در داخل و خارج سلول توسط مواد نگهدارنده جلوگیری به عمل می آید.
در انجماد سلول بیش از همه غشای سیتوپلاسمی و خروج سیتوپلاسم با جلو گیری از تشکیل یخ و تمرکز یون ها و تولید مواد سمی در داخل و خارج سلول با مواد نگهدارنده و کنترل دمای مناسب و نحوه سرد سازی انجام می گردد.
در سرد سازی اسپرم جهت انجماد تحقیقات نشان داده است که ابتدا دمای اسپرم را به صفر درجه باید رساند و با مواد نگاهدارنده و محافظتی آب سلول گرفته و تا منهای ۱۰ درجه سانتیگراد با یک حفاظ موقتی از مواد ایجاد می گردد و سپس در مدت ۲۰ دقیقه سلول را تا منهای ۸۰ درجه سانتیگراد سرد و در حقیقت منجمد می نمایند.
دراین درجه برای ذخیره سازی بلند مدت آنرا در ازت مایع در منهای ۱۹۶ درجه سانتیگراد نگهداری می کنیم.
در واگرد و ذوب نمونه اسپرم سرعت عمل بسیار مهم است، چون دمای واگرد سلول در حدود ۵۰۰۰ درجه در دقیقه می باشد که عدم رعایت این موضوع سبب از بین رفتن تمامی اسپرم ها میشود.
برای جلو گیری از تشکیل یخ مجدد و تمرکز یون ها پس از خارج ساختن نمونه از ازت مایع در محلول واگرد که از مواد نگهدارنده و دمایی در حدود ۳۷ درجه دارد وارد می نماییم.
مواد حفاظتی باید حفاظت از زنده ماندن اسپرم و از تشکیل مواد سمی و یا سوراخ شدن غشای سلول را برعهده داشته باشد.
معمولا مواد نگهدارنده داخل سلول از گلیسرول و پلی اتیلن گلیکول است.
مواد نگهدارنده خارج سلول از دکستران- سوکروز و یا گلوکز می باشد.
بدین روش از اسپرم استخراج شده برای مدت طولانی می شود نگهداری نمود.
باید دانست با همه دقت و کنترل ها در مراحل انجماد و واگرد بیش از ۵۰ درصد سلول ها از بین خواهند رفت و یا قابلیت بارور سازی تخمک را نخواهند داشت.